Pre-view op materiaal dat van Botland - Kapelle - Nieuwerkerk online komt.

terug naar de feestpagina | naar het beeldmateriaal van Botland - Kapelle - Nieuwerkerk

 

Ter gelegenheid van het bereiken van de 250.000ste online pagina met beeldmateriaal bij Van Papier Naar Digitaal alvast een voorproefje op het beeldmateriaal dat de komende tijd online zal worden gezet van de heerlijkheden Botland, Kapelle en Nieuwerkerk op Duiveland in de provincie Zeeland. Deze 'pre-view' bevat stukken van het gerecht en de weeskamer van Botland, dat momenteel deels tot de gemeente Nieuwerkerk behoort.
.

Allereerst volgt een omschrijving met een toelichting van het voorproefje met gegevens van Botland. Dit overzicht wordt vervolgd met de archiefstukken die de komende maanden nog zullen gaan verschijnen, samen ruim 22.000 afbeeldingen. Tot slot volgt een korte historie. 
 

Archiefstukken in beeld:	Toelichting:
VOORPROEFJE Botland:  Gerecht, schepenaktenboek. datering: 1749-1810 één inventarisdeel / samen 289 afbeeldingen	Oorspronkelijk bevatte het archief van dit gerecht stukken vanaf 1646, dat blijkt uit een overzicht uit 1767 toen de heerlijkheid Botland overging van Maria Magdalena van Stavenisse op mr. J. van der Mandere. Deze stukken zijn helaas verloren gegaan.  Het eerste deel met beeldmateriaal bevat ook enkele gegevens van voor 1749.  Er is ook al een index beschikbaar die het zoeken een stuk vergemakkelijkt.
VOORPROEFJE Botland:  Gerecht, transporten en plechten datering: 1767-1794, 1809-1810 (transporten en plechten) en 1769-1783, 1786-1797 (plechten) vijf inventarisdelen / samen 131 afbeeldingen	Ook hier zijn indexen beschikbaar.
VOORPROEFJE Botland:  Weeskamer, boedelrekeningen en -inventarissen datering: 1753-1796 één inventarisdeel / samen 91 afbeeldingen	Dit archief is tot 1867 in het archief van het gerecht Botland achtergebleven, waarna het een tijd in Den Haag werd bewaard n.a.v. de opheffing van de Weeskamers. In 1880 is het archief overgebracht naar het provinciaal archief van Zeeland. Deze gegevens zijn eveneens via een index raadpleegbaar.
WAT NOG GAAT KOMEN VAN KAPELLE >	gerecht: register van transporten en plechten 1763-1810 minuten van transporten en plechten 1756-1810 minuten van boedelrekeningen en -inventarissen 1710-1782 weeskaner: minuten van boedelrekeningen en -inventarissen 1711-1810
WAT NOG GAAT KOMEN VAN NIEUWERKERK >	gerecht: schepenaktenboek 1618, 1668-1669 register van transporten en pelchten 1668-1669, 1681-1682 minuten van transporten 1756-1795, 1808-1811 register van plechten 1746-1777 minuten van plechten 1750-1795, 1808-1810 minuten van verkoopconditiën 1684-1800 minuten van contracten 1665-1693 minuten van testamenten 1736-1801 minuten van boedelrekeningen en -inventarissen 1670-1809 register van allerlei schepenakten 1687-1810 minuten van allerlei schepenakten 1708-1801 weeskamer: minuten van boedelrekeningen en -inventarissen 1639-1758, 1761-1810 minuten van gesloten boedelinventarissen 1715-1788 notarissen: minuten van akten van notaris Hendrik Smith 1704-1722 minuten van akten van notaris Nicolaas Telle 1723-1754

 

  
De historie

Nieuwerkerk was een dorp op het eiland Duiveland in Zeeland, niet te verwarren met de gelijknamige plaats op Schouwen, zo'n 7 kilometer naar het westen. Het Nieuwerkerk waar we het hier over hebben wordt vaak in één adem genoemd met Kapelle en Botland (ook wel geschreven als Bothland). Nieuwerkerk is een zogeheten kerkringdorp, ontstaan in de 12e eeuw. Het was een afsplitsing van de parochie Ouwerkerk, wat de naam van beide plaatsen verklaart.
De inwoners van Botland vielen kerkelijk onder Nieuwerkerk. Het Gerecht Botland had in de kerk van Nieuwerkerk ook een eigen bank. Botland, Kapelle, Nieuwerkerk en Ouderkerk waren de vier heerlijkheden waarin het eiland Duiveland was verdeeld. De vier hadden een gezamenlijke rechtspraak, uitgevoerd door de Vierschaar die zitting had in Nieuwerkerk.

In het Wapenboek Beyeren uit 1405 staat een heel oude versie van het wapen van Botland, namelijk het schild dat werd gevoerd door Her Raes van Botland. Het Wapenboek Beyeren is geschreven door Claes Heynenzoon, die rond 1400 een van de belangrijkste diplomaten van de Nederlanden was. 
Het boek is gescand door de Koninklijke Bibliotheek en op hun website geplaatst, zie: http://www.kb.nl/galerie/wapenboek/index.html

Het wapen van de latere heerlijkheid is gevormd, door boven het gegeerde deel van het schild een rand te plaatsen, met daarin een bot (vis).

Het Zeeuws Archief bewaart een groot aantal bronnen afkomstig uit Nieuwerkerk. Het gaat daarbij om akten die zich niet makkelijk laten vangen in een vast stramien. Voor de ene zaak had men aan één folio genoeg, andere akten moesten over ettelijke folio's worden verdeeld.
Ter gelegenheid van de "Kwart Miljoen" plaatsen we alvast een voorproefje van deze bron, in een later stadium zullen er nog veel meer volgen. Het is de bedoeling om alle 22.000 folio's hier aan te bieden.

Bronnen:
- Wikipedia;
- Van der Aa, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden.
  

Detail van een kaart uit de kaartenverzameling van de Universiteit van Amsterdam.
In het centrum is op 'Duvelant' de plaats 'Nieukerck' te lezen.

terug naar de feestpagina | naar het beeldmateriaal van Botland - Kapelle - Nieuwerkerk