onderdeel van geneaknowhow.net

VAN PAPIER NAAR DIGITAAL

Ter bevordering van het online brengen van genealogisch bronmateriaal.

   

 

 

Een rijtje archiefstukken uit Schokland.

terug naar de feestpagina | naar het beeldmateriaal van Schokland

 

Ter gelegenheid van het bereiken van de 250.000ste online pagina met beeldmateriaal bij Van Papier Naar Digitaal zijn enkele stukken betreffende (huidig) Flevoland beschikbaar gekomen. In totaal omvat het 666 pagina's met beeld.
Waarom hadden we op Van Papier naar Digitaal nog geen foto's van de doop-, trouw- en begraafboeken van de provincie Flevoland, wordt wel gevraagd. Het antwoord is dat er voor 1811 helemaal geen provincie Flevoland bestond, deze twaalfde provincie van Nederland is pas tot stand gekomen op 1 januari 1986.

Allereerst een omschrijving van de nieuw beschikbare archiefstukken met een toelichting. Daarna wordt kort in gegaan op de historie
 

Archiefstukken in beeld: Toelichting:
Nederduits Gereformeerde kerkboeken van Schokland.
  • datering: 1688-1813
  • afkomstig uit 2 inventarisnummers / samen 242 afbeeldingen
In detail omvatten deze kerkboeken de volgende gegevens:
 
- dopen 1688-1813;
- trouwen 1689-1791;
- overlijdens 1741-1749, hierna enkele aantekeningen uit   1718;
- lidmaten 1688-1790, met ouderlingen 1759-1764;
- kerkenraad 1757-1788.
   
Gegevens uit civiele boeken van Schokland.
  • datering: 1751-1768, 1795-1811
  • afkomstig uit 3 inventarisnummers / samen 74 afbeeldingen
Het gaat hierbij om de volgende gegevens:

- trouwen 1795-1810, voorafgegaan door een lijst van de   kosten
  voor het onderhoud van de armen 1751-1768;
- trouwen 1811;
- geboorten 1811;
- gehuwden 1805-1811;
- overledenen 1811.
 

   
Kerkboeken van de Rooms-Katholieke kerk te Schokland.
  • datering: 1714-1812
  • afkomstig uit 1 inventarisnummer / samen 218 afbeeldingen
Het gaat hier om de Rooms-Katholieke inschrijvingen van;

- dopen 1714-1812;
- trouwen 1714-1812;
- overlijdens 1750-1812.

   
Varia, m.n. overzichten van personen, van Schokland.
  • datering 1811, 1828-1838, 1840, 1842-1850
  • afkomstig uit 7 inventarisnummers / samen 222 afbeeldingen
Om precies te zijn gaat het om de volgende gegevens:

- naamsaanneming 1811
- kohier voor de accijns op het gemaal 1828
- volkstellingen 1829, 1830, 1840
- alfabetisch register van ingezetenen 1830-1838
- gevestigde personen 1842-1850

 

  
De historie

De provincie is ontstaan door het droogmaken van delen van het IJsselmeer, nadat dit eerst werd gevormd door de bouw van de Afsluitdijk. Toen deze in 1932 klaar was, namen we afscheid van de Zuiderzee en werd alleen nog gesproken van het IJsselmeer.

Collectie Ryhines (universiteit Bern):
mehr als 16000 hochauflösende Karten, Stadtpläne und topographische Ansichten aus dem 16. bis frühen 19. Jahrhundert / 
over 16000 high resolution images: maps, town plans and topographical views from the 16th to the early 19th century

 

De Noord-Oost Polder (N.O.P.) was het eerste stuk dat werd drooggemaakt. In dit gebied lagen twee eilandjes, Urk en Schokland, de enige plaatsen waar voor 1811 al bewoning was. Van Urk en Schokland zijn er dan ook nog DTB-boeken bewaard gebleven.
Deze boeken liggen op voor ons nu wat vreemd aandoende plaatsen. Zo ligt een deel van de boeken van Schokland in het Stadsarchief van Amsterdam, en vinden we een ander deel in het Gemeentearchief van Kampen.
Schokland bevatte drie dorpen, te weten Emmeloord in het noorden, Middelbuurt in het midden en Zuiderbuurt in het zuiden. In Zuiderbuurt stond ook het vuurbaken van het eiland. Emmeloord was vooral rooms-katholiek, de twee andere dorpjes, die samen bekend stonden onder de naam Ens, waren voornamelijk Nederduits Gereformeerd.
De namen Emmeloord en Ens bestaan nu weer, maar de plaatsen met die namen liggen een stuk noordelijker.
Het toenmalige Emmeloord op Schokland viel onder het graafschap Holland en het dorp viel onder de jurisdictie van Amsterdam. De beide delen van Ens vielen onder Kampen. De afstand tussen Schokland en Kampen is niet zo heel erg groot, en ooit heeft er een veenwal gelegen die Ens verbond met Kampen.

Het kerkje op Schokland was een zogeheten Waterstaatskerk, dat is de benaming voor Nederlandse kerkgebouwen die tussen 1824 en 1875 met financiële steun van de overheid werden gebouwd. Het ontwerp en de bouw van dergelijke kerken was onderhevig aan de goedkeuring en controle door ingenieurs van het ministerie van Waterstaat. Het interieur is sober en het gebouw maakt nu deel uit van Museum Schokland.

 

Schokland is bewoond geweest tot het jaar 1859. Toen vond de regering de leefomstandigheden van de bewoners beneden peil en werd besloten het eilandje geheel te ontruimen. De meer dan 600 inwoners dienden hun biezen te pakken. Hiervoor is zelfs een speciale wet aangenomen, die werd voorafgegaan door een Koninklijk Besluit waar Willem III op 16 december 1858 zijn handtekening onder zette.
Urk is altijd bewoond gebleven, het dorp had een vissersvloot die voor een economische basis kon zorgen. Amsterdam zwaaide ooit de scepter over Urk, zodat een deel van de archieven bij het Stadsarchief in de hoofdstad berusten. Om precies te zijn: van 1660 tot 1792 behoorden Urk en Emmeloord (het noordelijkste dorp van Schokland) onder de stad Amsterdam.
Daarna ging het eilandje over naar de provincie Noord-Holland, wat duurde tot 1950. Daarna hoorde Urk tot 1986 bij de provincie Overijssel en tegenwoordig ligt de gemeente in Flevoland. Urk is de enige gemeente in Nederland die in drie provincies heeft gelegen.
Een overzicht van bronnen betreffende Flevoland is te vinden op een pagina bij het Historisch Centrum Overijssel (overzicht HCO).

Schokland, een grillig gevormd eiland middenin de kaarsrechte indeling van de Noord-Oostpolder.
Foto afkomstig van Google Earth.

   

terug naar de feestpagina | naar het beeldmateriaal van Schokland